Madagasikara : araka i Brigitte Rabarijaona.

Nampidirin'i ikalamako | 31 Mar, 2008

Tsy miala eo amin'ny foto-kevitra momba an'i Madagasikara isika.

Vaovao vao nampitain'i Helisoa ity ary nanaitra ahy : sary hosodoko nataon'i Brigitte Rabarijaona.

 

 

fanazavana eo ambany : 

 

 
Fa tsetsatsetsa tsy aritra ny ahy ity raha misy afaka mamaly :
 
Io voninkazo Madagasikara  io  - rehefa hanala azy isika dia asaina amboarin'ny namana ny molony, dia rehefa avy eo lazaina izy fa mitovy amin'ny voan'ilay voninkazo, tsss ; mba nataoko koa ny zanako tamin'izahay mianaka tany dia toran'ny hehy ery izy sady nametraka ilay fanontaniana apetrako aminareo ihany :
Aty aminay aty Italie, stella di Natale no anaran'io voninkazo io, izany hoe "Kintan'ny noely". Rehefa  ririnina, amin'ny fotoanan'ny Noely ihany vao betsaka azy io eny an-tsena hany ka lasa bizna be (mila ampidirina anaty voambolana malagasy ve io teny io hihihi), satria fanao fanomezana. Ka iza ary maninona no Madagasikara no anarany any amintsika. Bizna be io raha misy manondrana aty isaky ny krismasy, sa tsy vokatra izy amin'izay fotoana izay ? Misy fotoanany tokoa ve ny famonian'izy io ?

 

Post ao anatin'ny Ankapobeny | Hevitra (18) | Verindrohy (trackback) (0)

Enti-mody : "Aza ampijaliana ny tenintsika" - and. 1.

Nampidirin'i ikalamako | 29 Mar, 2008

Ny fanakambanan-teny

 

Raha ny teny voalohany miafara amin'ny  -ka , -tra, -na, ary ny faharoa manomboka amin'ny renifeo dia toa izao ny lalànan'ny fanakambanan-teny :

alatsaka ny -ka, ny -tra, na ny a amin'ny -na, dia soloina tsipi-panohizana "-". Raha toa ka tokony hiova ny renifeo amin'ilay teny faharoa dia ovaina ka ny :

f tonga p : tongo-parafara

h tonga k : tongo-kazo 

l tonga d : tongo-dovia

r tonga dr : hero-dronono

s tonga ts : tongo-tsaka

v tonga b : tongo-boalavo

z tonga j : sora-javona 

 

Raha toa ka miafara amin'ny -na ny teny voalohany dia milatsaka ny a amin'ny -na  saingy ny n kosa miova ho m eo alohan'ny renifeo b sy p, na maty mihitsy eo alohan'ny renifeo m sy n :

oh : moron-tsiraka, sisin-tany, feom-baliha, fofo-menaka.

 

 

 

Post ao anatin'ny Lalao | Hevitra (22) | Verindrohy (trackback) (0)

Lalao vaovao : enti-mody malagasy.

Nampidirin'i ikalamako | 28 Mar, 2008

Hevitra avy amin'i lap izy ity, tohanako fa tsara Wink .

Jereo ato ny fanazavana.

Raha ny hevitra mipetraka ao amin'io lahatsoratra nataon'i lap io dia ho lalao mbola ho lava izy ity. Tsy an-tery hono fa izay terem-panahy. 

Mbola tsy ny anjara enti-modiko ity fa fanokafam-bavony aloha. 

Mahavità be daholo  ! Misaotra lap ! Innocent

 

 

Ry tenin-drazako

 

 
Eny, mamiko ianao, ry tenin-drazako, ry teniko !

Tiako ianao, lalaiko loatra ary izao dia tsy afeniko,

Fa ny foko manontolo sy ny saiko sy fanahiko

Mampitovy lanja anao sy i Neny ilay niteraka ahiko.

Moa tsy taminao indrindra no nianarako niteny :

Nanononako an’i Dada, nanononako an’i Neny.

Dia i Dada sy i Neny : sampan-drano nitsinjovako

Ny loharano niandohako dia ireo razana tsarovako.

Dada ! Neny ! mamy izany. Aina nisehoan’ny felana,

Tany nisehoan’ny voa, lalana nanelanelana,

Vavolombelona hita maso maneho ny lasa izay takarina

Ho tsinapa sy azo raisina ary tena nisy marina...

Tiako i Dada, mamy i Neny ! Nefa inona, lazao

Ny ho nanononako azy raha tsy tao tokoa ianao ?

Ry Tenin-drazako lalaiko ! Ry teny mamy tsy hariako,

Taminao no nahalalako ireto faka nitsiriako...

 

Ary raha zohina indray ny zanatohatra niakarako,

Teny an-dalan'ny fiainana isoritan'ny tantarako,

Dia lasitra namboarinao, notinefinao maharitra

Hifanentana amin'ny molotro, no nahaizako namaritra

Ny hasoan'ito taniko. Ka na lanitra baliaka,

Na tanety mena volo, na ny fanja soa sariaka,

Na ny rano mikoriana, na ny vorona mikalo

Eny anivon-takariva mampiherika mpandalo

Ka mampody aina indray ilay tanàna haolo ngazako...

Taminao dia taminao ! Taminao ry tenin-drazako. 

 

Ary nony vaky vony ilay fitia tanaty foko,

Ka niraraka ho hanitra ny embona ela notrotroiko,

Moa tsy teny taminao no nanokatra ny molotro

Hanambara ilay fitia nampombain'ny fo natolotro ?

Teny tsotra mahalaza ny fitia sy ny alaheloko

Izay nirafitra ho tantaran'ny tsiambarambarateloko .

Eny, ho'aho, ry tenin-drazako, ry fiteny malagasiko,

Tsy nindrana aho fa ambiny aza ireto vita an-taratasiko !

 

Tapitra eo va re ny soa sy ny voa izay notiazako

Taminao, ry teny tiako, taminao, ry tenin-drazako ?

Moa ny herinao voafetra ho an'ny andro fahazazako

Ka raha misondrotra ny taona  dia hiletsy ilay malazako ?

Tsia ry teniko lalaiko ! Tsia, ry teny izay hamboiko !

Tsia ry teny malagasy, ry fiteny iray tsy foiko !

Atao ahoana no hanadino, fa ireo aina sy solofoko,

Ireo taranaka avy amiko ary tena sombi-nofoko :

Tsiry vokatry ny faka, piti-drako tonga aina,

Sarobidiko, lalaiko, nofiko raha diva haraina :

Noro, Fanja, Vero, Tiana, Hery, Zo, Voahangy, Mamy...

Tsy taminao daholo va no nanononako an'izany ?

Taminao no nahitako izay mba laniko ho anarany,

Na i Ramatoaniaiko, na izato Andriamparany...

Ry tenin-drazako lalaiko ! Afapo ny faniriako,

Fa azo taminao daholo izay itiavako ny tiako. 

 

Ary moa ho lany tsiro ny herinao raha toa fakaina

Ny hasinkasin-kevi-tsoa italanjonan'ito saina,

Rehefa injay ianao velarina hanamboarana fiainana :

Mibaribary sy miseho ny marina ekem-pisainana .

Voazavanao ny tsy hita maso, tazoninao ny fahagola ,

Raketinao ny fahendrena tamin-drazako efa tola.

Abaribarinao an'ohatra ny adim-piainana itolomako,

Ny eritreritra sy nofiko, ny hevi-dalina ironako,

Ny fanahy mikatsaka hery, ny finoana izay ilomako,

Hay tsy zava-baovao, f'efa nisy ka iombonako

Tamin'ireto razambeko, olon-kendrin'ny fahiny,

Italanjonan'ny taranaka mandimby ankehitriny ?

Dray ! Ry teny mamy loatra ! Dray ! Ry teny iray mba tiako !

Moa tsy ny torohevitrao no nanitsiako itony diako ?

Tiako ianao, lalaiko loatra ! Ny momba anao sy ny forongony

Horaiketin'ito foko amin'ilay vilany nongony...

Ka ny satanao  rehetra sy ny zony no handrianiko

Ny hevitra napetrakao hozohiko sy antoniko.

Ka na firy refin'andro hany sisa holalovako,

Ahy ianao, ry tenin-drazako, ary hijanona ho lovako.

 

 

Rado (1952) 

Post ao anatin'ny Lalao | Hevitra (11) | Verindrohy (trackback) (0)

Vaovao farany.

Nampidirin'i ikalamako | 26 Mar, 2008

Ato indray izany ny vaovao farany e, mba lasa nifindra monina kely nianavarabaratra any fa efa ela niainana teto Afrika. 

 Jereo ato : Tribune de Genève

 

FIDIO IKALAMAKO !  FIDIO IKALAMAKO !  FIDIO IKALAMAKO  !

Post ao anatin'ny Ankapobeny | Hevitra (11) | Verindrohy (trackback) (0)

Miangavy an-tànan-droa re !

Nampidirin'i ikalamako | 24 Mar, 2008

“Aza ampijaliana ny tenintsika” hoy i DadaRabe indray andro tany amin’ny hevitra nandehandeha tany. Izaho koa angamba isan’ny nametraka sangisangy zary tenany indray andro hoe fa maninona no tsisy mari-piatoana ilay lahatsoratra. Vao haingana koa aho  nahita hevitra toy ny hoe : "fanalana sy fitaizana no eto",dia nanoratra ilay ranamana hoe : rehefa fa tsy refa, fotoana fa tsy fotôna, hoe fa tsy oe, sns, tsy tsaroako daholo.

Nisy namana iray teto moa niresahako indray andro momba ny antony tokony mahatonga izany rehetra izany dia voatanisany tao ny hoe :

- mety fohy ny fotoana ananan’ireo namana any Madagasikara : ny tosaka ambany be nefa ny vola aloa betsaka ihany.

- mbola votsa mitady ny faingo sy ny teboka ny ankamaroany.

- ny zava-dehibe izy mianatra mampiasa solosaina aloha fa izany resaka fanoratra izany manaraka ihany. 

Ekeko daholo izany rehetra izany, nefa mino aho fa ny fampandrosoana ny tanintsika dia ny fanajantsika indrindra indrindra ny antsika : atomboka amin’ny fiteny sy ny teny malagasy izany. Andrianiko ny teniko, fandre matetika io fiteny, izany hoe ataoko toa ny andriana ny teniko.

Tanjona kinendrin’ny "Tetikasa Telomiova" ohatra ny fampiroboroboana an’i Madagasikara amin’ny alalan’ny aterineto, fa ahoana moa no hiroboroboany raha ny teny malagasy aza toa very hasina fa na simba aza dia tsy olana, fa ny zava-dehibe ny aterineto. TSY AZO ATAO MIARAKA VA RE NY MIANATRA ATERINETO SY MAMEHY NY TENY MALAGASY ?

Marina fa misy ny frantsay tsy mahay manoratra ny teniny, na ny anglisy tsy mahafehy ny fanoratra ny teny anglisy. Moa dia tsy maintsy manao toa azy ireo isika fa tsy hanao ezaka hanaja sy hilofo hamehy ny tenintsika ?

Sady ny teny malagasy dia isan’ireo mora soratana satria izay andrenesanao azy no hanoratanao azy fa tsy mila irony satroka sy tsindrim-peo isan-karazany irony loatra. Moa tsy vetivety sy moramora kokoa manoratra fotoana noho ny fotôna ? Dia sarotra ve ny mamerina izay hita voasoratra amin’ny lahatsoratry ny namana hafa ka ohatra ny hoe dia soratana miaraka amin’ny haintso fa tsy toa ny andrenesana azy fotsiny hoe oe,  ny mampme tsy toa izao no fanoratra azy fa mampiomehy. Dia tena mila fotoana lavabe ve ny manoratra ireny na ambany aza ny tosaka ?

Rehefa miteny isika dia mino aho fa sady mieritreritra fa ny teny malagasy tsy manana ô fa oa, fa ny teny malagasy mampiasa y amin’ny faran’ny teny, fa ny teny malagasy tsy manana ny litera u, fa ny teny malagasy dia mampiasa haintso marobe amin’ny lohan’ny teny fa tsy re izy ireny rehefa tononina : hafa, hoe, hafatra,... ka mino aho fa tsy dia handany fotoana loatra raha mba samy mizatra manoratra sy mieritreritra amin’ny teny malagasy madio. Raha mila manenjika fotoana moa amin’ny fampidirana lahatsoratra, tsy azo atao ve manokana andro hafa manaraka mba hamerenana mamaky azy ireny sy hanitsiana izay diso ?

Tsy mamely akaiky andranona na ranona ity lahatsoratro ity fa mba fiangaviana an-tànan-droa fotsiny rey olona, averiko indramina ilay tenin’i DadaRabe hoe “aza  ampijaliana re ny tenintsika !” fa lova sy harentsika io. Ny an’ny hafa aza ve asaina hianarantsika dia ny antsika indray no tsinontsinoavina ?

Matoa aho manoratra ity dia noho ny fahatsapana fa mihamaro ireo lahatsoratra ahitana taratra ireo, ary dia marina ilay hevitra napetraky ny namana tany ho any hoe “Fanalana sady Fitaizana” no eto.

Miala tsiny raha lava dia lava ny lahatsoratra fa be loatra ny aingam-panahy ka tsy aritra intsony ny tsy hamoaka azy. Raha diso ny teniko avereno amiko fa aza izaho no ariana ; ataovy toa ny voankazo an’ala ka ny mamy raiso fa ny mangidy kosa ario. Misaotra betsaka.

Post ao anatin'ny Ngonongonona | Hevitra (27) | Verindrohy (trackback) (0)

1 2 3 4  Manaraka»